Imrich Gablech

Urodzony w 1915 roku. W 1939 jako pilot wojskowy uciekł do Polski. Aresztowany przez zajmujące terytorium Polski wojska sowieckie, skazany za szpiegostwo na 5 lat łagru. Przeszedł przez łagry w Peczorze. W 1941 roku uwolniony i wysłany jako pilot do Wielkiej Brytanii.

Urodził się 4 listopada 1915 roku we wsi Hrachovište na Słowacji w wielodzietnej rodzinie drobnego rolnika. Po ukończeniu szkoły podstawowej w rodzinnej wsi kontynuował naukę w gimnazjum w Nowym Mieście nad Wagiem. Jesienią 1936 roku rozpoczął zasadniczą służbę wojskową w Pieszczanach, następnie uczył się w szkole lotniczej (w Chebie i Prościejowie). Jako pilot został przydzielony do eskadry polowej w Vajnorach koło Bratysławy, a następnie w Żylinie.

Kiedy 14 marca 1939 roku doszło do utworzenia Pierwszej Republiki Słowackiej i okupacji pozostałych terenów Czech i Moraw, zdecydował razem z innymi lotnikami uciec z kraju. Po przeniesieniu do 64. Eskadry w Pieszczanach nadszedł odpowiedni moment – 7 czerwca 1939 roku czetry samoloty z łącznie ośmioosobową załogą przeleciały bez większych problemów do Polski, dokładnie na lotnisko w Dęblinie. Ponieważ Polska nie była wówczas jeszcze w stanie wojny, słowaccy lotnicy zaczęli działać jako piloti dla polskiego lotnictwa.

Następnego dnia po wybuchu wojny, tj. 2. września 1939 roku, niemieckie samoloty zbombardowały lotniko w Dęblinie, a Imrichowi udało się odlecieć dosłownie w ostatniej chwili. W ciągu kilku dni jeszcze kilku innym lotnikom z Dęblina udało się dotrzeć do polskiego miasteczka Horodenka w pobliżu granicy z Rumunią.

Już 18 września 1939 roku doszło jednakże do okupacji Horodenki przez ZSRR i aresztowania wszystkich lotników przez żołnierzy Armii Czerwonej. Po wielodniowym śledztwie i przesłuchaniach oficerowie śledczy NKWD oskażyli Imricha o szpiegostwo, a następnie w marcu 1940 roku został skazany na pięć lat przymusowej pracy w sowieckim Poprawczym Obozie Pracy.


Początkowo był transportowany do pracy w kopalniach rudy w pobliżu miasta Marganiec w obwodzie dniepropietrowskim. Po kilku tygodniach czekał go kolejny transport przez całą Rosję aż do dorzecza Peczory, gdzie znajdowały się obozy Peczorłagru. Przydzielono go do obozu pracy numer 19 , gdzie przebywało około 700 więźniów (głównie Polaków), budujących tam jeden z odcinków linii kolejowej z Peczory do Workuty.

Po ataku Niemiec na Związek Radziecki w czerwcu 1941 roku został tak jak większość polskich więźniów uwolniony z obozu. Uwolnieni więźniowie naprzemian pieszo i pociągiem dotarli aż do Moskwy, gdzie zostali na krótko umieszczeni w kołchozie. Następnie przetransportowano ich do Archangielska, skąd we wrześniu 1941 roku odpłynęły statki do Wielkiej Brytanii.

Do wybrzezy Szkocji statek z Imrichem na pokładzie dopłynął 13 października 1941 roku. Później pociągiem pojechał do polskiego dywizjonu bombowców, skąd kontynuował podróż do czeskiego inspektoratu i do czechosłowackiej jednostki w Wilmslow. Ponieważ nie mógł z powodu problemów ze zdrowiem służyć jako pilot, do końca wojny pełnił funkcję kontrolera lotów na lotnisku Coltishall w pobliżu Norwich.

Po powrocie do ojczyzny na początku sierpnia 1945 roku powierzono mu kontrolę ruchu lotniczego na lotnisku Praga-Ruzyne, następnie przeniesiono go do miejscowości Havlíčkův Brod, gdzie ponownie służył w kontroli ruchu lotniczego. Po komunistycznym zamachu stanu w lutym 1948 roku przez kilka miesięcy pełnił funkcję dowódcy lotniska i bazy lotniczej. Podobnie jak większość takzwanych "zápaďáků" ("ludzi z Zachodu") został jednak w lutym 1949 roku zwolniony ze służby wojskowej.

Przez wiele miesięcy nie mógł znaleć odpowiedniej pracy,aż został przyjęty do zakładów budowlanych w Havlíčkův Brodzie, gdzie pracował jako asystent planisty i fakturzysta. W roku 1951 był po krótkim pobycie w areszcie oraz śledztwie znów zwolniony z pracy. Został jednak przyjęty do fabryki narzędzi w Havlíčkův Brodzie jako księgowy, a później jako kontroler pilników. Po nieporozumieniach z szefem znów zmienił pracę i aż do emerytury pracował w firmie zajmującej się produkcją materiałów opatrunkowych.

Materiały uzupełniające historię Imrich Gablecha

 

Wróć do pierwotnej orientacji tabletu lub